Om alles goed te leren zien en realistisch na te tekenen moeten we een manier hebben om de complexe wereld om ons heen op te breken in kleinere puzzelstukjes.

Want hoe gecompliceerd sommige voorwerpen ook lijken, meestal zijn ze samengesteld uit maar een paar basisvormen.

Het zal in het begin misschien lastig zijn om aan dit idee te wennen. Maar werkelijk alles is af te leiden naar onderstaande vormen.

Belangrijk is dat je deze ook goed gaat leren tekenen, want dan is niets onmogelijk om na te tekenen.

Basisvormen

In onderstaand plaatje heb ik de basisvormen op een rijtje gezet. Links zie je de 2D vormen en rechts de 3D vormen.

2D : vierkant, cirkel, driehoek, rechthoek, ovaal.
3D : kubus, bol, pyramide, cilinder, kegel.

Als je deze eenvoudige vormen op de juiste wijze weet te gebruiken kun je bijna alles tekenen wat je maar wilt.

Je zal natuurlijk vaak genoeg vormen tegenkomen welke niet op bovengenoemde vormen lijken. Maar dit komt omdat deze vorm die jij ziet een mengeling is tussen de afgebeelde vormen.

Het is daarom belangrijk dat je de basisvormen kunt herkennen en in het object wat je wilt tekenen te plaatsen. Wanneer je iets zonder dimensie op papier wilt zetten gebruik je dus 2D vormen en wanneer je diepte wilt weergeven kun je 3D vormen gebruiken.

Als het ware ontleed je langzaam het voorwerp wat je tegenkomt. Want bijna elk object dat je ziet kan worden getekend door een combinatie van deze vormen.

Basisvormen in Voorwerpen

Ik heb in onderstaand voorbeeld drie voorwerpen afgebeeld welke meerdere basisvormen in zich hebben.

 

Basis vormen – Boom

Dit plaatje van de boom is 2D afgebeeld en dat maakt het voor het eerste voorbeeld iets makkelijker. Een boom heeft natuurlijk een stam, wortels, takken en heel veel bladeren.

Wat we vaak doen is gelijk focussen op de details, maar wanneer je dit doet zal je zien dat de boom niet goed in proportie staat en waarschijnlijk niet zo zal worden als jij gedacht had.

Daarom probeer ik altijd de boom in zijn meest grotere vormen te ontleden. Ik begin dus met een grote groene cirkel op papier. Daarna teken ik grof de stam en zet ik een streep op de grond om de plek van de wortels aan te geven.

Maar alleen een cirkel een rechthoek en een streep is natuurlijk niet genoeg. Omdat ik altijd met de grootste vormen begin om de proporties op papier te zetten, volgen de kleinere vormen en als laatste de details vanzelf.

In de groene cirkel heb ik grote ellipsen of ovalen getekend om de bossen met takken aan te geven.

De stap hierna is om de bladeren en de verloop van de stam aan te geven. Alleen dan komen er complexere vormen en deze laten we nu even terzijde.

Basis vormen – Doos

Bij het volgende voorbeeld zie je al dat er een 3D vorm te zien is. 3D vormen lijken heel moeilijk omdat deze in ontelbaar veel vormen voorkomt. Alleen al de kubus kun je in oneindig veel mogelijkheden tekenen.

Maar deze doos is gelukkig makkelijk te ontleden. De fotograaf heeft deze doos voor ons open gezet om het wat interessanter voor ons te maken.

De donkerblauwe lijnen kun je eigenlijk zien als een grote kubus en de flappen heb ik als 2D vormen beschouwd. Ik heb dikke lijnen gebruikt om het iets makkelijker te maken.

Door in vormen te leren denken is het ook mogelijk om na te gaan hoe de vorm in de ruimte staat. Staat de vorm van je afgekanteld of iets meer naar je toe. Door aanvullend de regels van perspectief te gebruiken kun je nagaan hoe het voorwerp op papier moet komen.

Want soms kan er namelijk gezichtsbedrog voorkomen. En dit kun je ook zonder dat je er bewust van bent overgenomen worden op je tekening.

Basis vormen – Lamp

Als laatste voorbeeld de lamp, zoals ik net al had aangegeven kun je ook vormen tegenkomen welke niet meteen overeen komen als een basisvorm.

De lampenkap bestaat namelijk uit een kegelvorm welke zijn punt verloren is. Ook kan de reflectie op de voet van de lamp verraderlijk zijn. Wanneer je complexere vormen tegenkomt, wees dan niet bang om rustig de tijd te nemen om goed na te denken over wat je ziet.

Zoals ik net als zei, kan een vorm verraderlijk in de ruimte geplaatst zijn. Door meerdere weerspiegelingen op de voet bijvoorbeeld kan je iets heel anders aannemen dan de werkelijke vorm die voor je staat.

De lamp bestaat namelijk onderandere uit een halve kegel, een cilinder als lampen as en meerdere halve bollen verwerkt in de voet.

Vloeiende lijnen

Persoonlijk vind ik alleen strakke vormen niet fijn om naar te kijken. We weten nu dat we basisvormen als legoblokken kunnen gebruiken om onze tekening samen te stellen, maar wanneer we alleen strakke vormen gebruiken en recht op elkaar stapelen krijgen we stijve tekeningen.

In de natuur is bijna alles vloeiend, als je een boom in de wind ziet waaien zie je een bepaald ritme of een soort dynamiek. Die moeilijk te vertalen is met alleen simpele basisvormen.  Als tekenaar wil je natuurlijk de sfeer of elegantie van een bepaald voorwerp op papier krijgen.

Als sinds de renaissance proberen oude meesters deze souplesse ook weer te geven. En dit door ze voornamelijk om vloeiende lijnen of actie lijnen te gebruiken. Hierdoor kun je de dynamiek van een situatie weergeven, jouw tekening gaat hierdoor natuurlijker lijken.

In onderstaand plaatje zie je een afbeelding van twee handen, deze handen zijn onderdeel van de muurschildering “”De schepping van Adam”  welke in de sixtijnse kapel in Rome te zien is.

 

In deze afbeelding gebeurt er heel veel, het is heel dynamisch afgebeeld en de anatomie van de handen klopt perfect. Deze schilder kan naast dat die mooi kan schilderen ook fantastisch tekenen. Dit is ook niet heel gek, want de schilder is namelijk Michelangelo Buonarroti naast Leonardo Da Vinci een wereld beroemd tekenaar/ schilder en beeldhouder.

Als je kijkt naar de onderste afgebeelde handen heb ik met een gele lijn de grote actie binnen de tekening weergegeven. Ook heb ik daarnaast de hand in verschillende vormen ontleed.

Kunstenaars die vroeger veel mensen schilderden, deden veel aan figuur tekenen. Bij figuurtekenen zet je namelijk eerst de grove impressie met actie lijnen neer om de dynamiek van het lichaam te begrijpen. Waarna je als volgd met grote vormen de anatomie neerzet.

Jij zelf kunt dus het beste eerst grote vloeiende lijnen op papier zetten en dan pas de grote vormen er overeen plakken. Zo krijg je een dynamische tekening met de juiste proporties.

Je hoeft om vloeiende lijnen te leren tekenen geen mensen na te tekenen omdat dit als beginner heel lastig is. Maar begin is met een bloem of een gras sprietje en als dit steeds beter gaat kun je moeilijkere objecten pakken.