Er zijn vele redenen om dieren te willen tekenen. Dit kan zijn omdat je zelf een dier thuis hebt, of omdat je een dier interessant vind en er meer over wilt weten of het kan zelfs zijn dat je een eigen wezen wilt ontwerpen en de karakteristieken van meerdere dieren wilt combineren.
Het maakt niet uit wat je reden is, ik ga je proberen uit te leggen over hoe ik het dit doe. Want eigenlijk maakt het niet uit wat voor dier je wilt tekenen het stappenplan is altijd hetzelfde.
Belang van Basisbeginselen
Als je al bekend bent met deze website dan zul je de basisbeginselen al kennen. Als je er nog niet over gehoord heb, raad ik je aan om het algemene stuk over basisbeginselen te lezen.
Dit geeft een goede introductie over wat waar een goede tekenaar allemaal op let. En voor een beginnende tekenaar is dit belangrijk om te kennen omdat jij dan bijvoorbeeld je werk kan analyseren op fouten.
Tekenen is eigenlijk een passie voor het leven lang willen leren, want tekenaars zijn namelijk altijd nieuwsgierig naar hun onderwerp.
Wellicht heb jij ooit wel is gedacht waarom Rembrandt altijd maar zelfportretten tekende of dat paarden tekenaars altijd maar paarden blijven tekenen.
Als je de vraag zou stellen “waarom teken je altijd hetzelfde?”.
Zal de tekenaar jouw waarschijnlijk het antwoordt geven dat hij elke keer weer iets nieuws ontdekt in het gene wat hij tekent. Hij of zij krijgt meer respect voor het dier of het onderwerp en hierbij nog meer het verlangen om het onderwerp te leren kennen.
Vaak zien we de details of de onderliggende schoonheid niet omdat we niet genoeg tijd aan het onderwerp besteden. Door iets veel te tekenen of te bestuderen, kom je wellicht achter geheimen die nog nooit eerder ontdekt zijn.
En als jij deze geheimen leert kennen kun je deze wellicht subtiel in je tekeningen of toekomstige schilderijen laten doorschemeren. En deze subtiliteit is vaak het verschil tussen ‘gemiddelde’ kunst en ‘geniale’ kunst.
De leren kennen van de basisbeginselen kost je minder dan een uur. Maar meester worden hiervan kost je een leven.
Anatomie studie
Een van de basisbeginselen is anatomie, deze is deels afgeleid van het principe basisvormen en constructie. Maar ik vind dat dit onderwerp eigenlijk wel een aparte benoeming verdiend, dus vandaar dat ik hem in de eerder genoemde lijst heb gezet.
Wellicht zul je denken dat anatomie alleen maar voor doktoren en medisch hulpverleners van belang is, maar dit is een hele grote misvatting want goede tekenaars en schilders bevatten ook een goede basiskennis.
Medische anatomie volgt macro en micro anatomie, het verschil tussen de twee is bij de ene heb je een microscoop nodig om kleine processen te volgen. En de macro anatomie bestudeerd de anatomie welke je met het blote oog kan waarnemen.
Voor tekenen en schilderen gebruiken we een gedeelte van de macro anatomie en hierbij focussen we ons op het skelet en superficiële spiergroepen. Hooguit tekenen we de bloedvaten mee als deze zichtbaar zijn. Maar verder hoeven we niet te gaan.
Twee beroemde kunstenaars uit de renaissance michelangelo buonarroti of kortweg ‘michelangelo’ en Leonardo da Vinci waren twee fantastische kunstenaars welke anatomie perfect beheerste.
Michelangelo was ook iemand die lijkschouwingen deed om zijn kennis uit te breiden. En dan praat je over de 15e eeuw na christus waar nog geen airconditioning bestond. Dus hij was ontzettend bereidwillig om te leren.
Toendertijd was er ook bijna geen informatie beschikbaar en tegenwoordig kunnen we een stuk gemakkelijker over anatomie leren.
Mijn anatomie studies voor dieren heb ik grotendeels gebaseerd op het boek ‘Animal anatomy for artists by eliot goldfinger’. Dit is een Engelstalig boek, maar je hoeft geen Engels te kunnen omdat de platen en tekeningen die in het boek staan al fantastische informatie geven.
Bestudeer de basis anatomie van het beest, let op grote vormen en vlak veranderingen van het dier. Zoals al eerder aangegeven hoeft het geen gedetailleerde studie te zijn.
Maar leer desnoods alleen genoeg om het dier realistisch over te laten komen. En probeer hierbij de juiste proporties en goed perspectief te realiseren.
Dieren tekenen in stappen
Een stappenplan of jouw denkproces is ontzettend belangrijk. Zorg dat jij van groot naar klein werkt en de details als laatste bewaard. Want bij een huis bouw je namelijk ook eerst de muren voordat je de gordijnen ophangt.
Voor het tekenen van dieren heb ik voor elk voorbeeld op deze website een stappenplan gemaakt. Dit stappenplan probeer ik altijd voor mijzelf in grote lijnen te volgen.
Naarmate jij wat teken ervaring heb kun je hier gerust van afwijken. Probeer eerst de regels te leren, voordat je ze effectief zelf kunt breken.
Omdat de meeste stappen op deze website voor dieren tekenen hetzelfde zijn, zal ik hieronder mijn denkwijze gedetailleerder uitschrijven.
Als je gelijk wilt starten met tekenen, kun je hieronder direct naar de beschikbare tutorials gaan.
Diersoorten Tutorials
De volgende tutorials om dieren te leren tekenen zijn beschikbaar op deze website. Klik op de naam van het dier om naar de goed pagina te gaan.
Dieren tekenen stappenplan
Nadat je weet wat voor dier je wilt tekenen kun je beginnen met de eerste schetsen op papier. Ik blijf het benadrukken dat je nooit te vroeg met de details moet beginnen. .
Wellicht zie je wel is op youtube professionele kunstenaars direct met het schetsen van de details. En dit wordt dan na een paar lijnen een fantastische tekening.
Dit komt doordat ze de eerste stappen die beneden beschreven staan overslaan in hun hoofd. Ze kunnen de grote vormen al op papier indenken.
Wanneer je tekenaars uit het hoofd ziet tekenen, betekent het dat zij meerdere stappen in hun hoofd kunnen overslaan.
De meeste afbeeldingen op deze website heb ik in photoshop gemaakt met een wacom cintiq tablet. Dit is puur omdat de tekeningen dan duidelijker overkomen en jij de beste leesbaarheid hebt.
Dus de afbeeldingen die je in bovenstaande tutorials zal vinden zijn allemaal digitaal getekend. Ik wil benadrukken dat je dit niet nodig hebt als je net begint met tekenen.
Ik raad je aan om met een gewone HB-potlood te beginnen en hierbij kun je jouw schetsboek of een gewoon stuk papier gebruiken.
Dus als je onderstaand voorbeeld volgt schets je licht met een HB potlood grove lijnen om het raamwerk neer te zetten. Als volgt kan je bijvoorbeeld vanaf Stap 3 overstappen op een 2B of zelfs 4B potlood (hoger kan ook nog).
Voor grafiet potloden gebruik ik zelf de ‘faber castell 9000 serie grafiet potloden‘ en voor kleur potloden zijn de ‘faber castell polychromes fantastisch. De polychromes zijn echte kunstenaars potloden welke mooi zacht over het papier gaan en een rijke chroma afgeven
Wanneer je niet tevreden bent over een lijn, gum hem gerust uit. We zijn allemaal leerlingen en schaam je niet om jezelf te corrigeren als je de lijn niet mooi vind.
Stap 1 | Vloeiende lijnen en grote vormen
Stap 1 en 2 zijn gebaseerd op het fundament basisvormen. Je probeert het raamwerk van je onderwerp op papier vast te leggen.
Houdt het vooral simpel en probeer de essentie of karakter van het onderwerp weer te geven. Gebruik hierbij vloeiende en organische lijnen.
Omdat in de natuur niet alles strak is, zul je zien dat perfecte rechte lijnen niet in je dieren tekening passen.
Dus je probeert altijd eerst de essentie of de karakter van het dier op papier te zetten doormiddel van vloeiende en organische lijnen te tekenen.
Wees niet bang om te experimenteer, want daar is het schetsboek tenminste voor.
Stap 2 | Constructie van grote vormen [Denkbeeldige stap]
Deze stap is voor het grotendeels denkbeeldig, ik probeer mijzelf de grote vormen in te beelden. Meestal probeer ik mijn tekening simpel te houden en wil ik deze grote vormen niet in mijn tekening hebben.
Als je het indenken lastig vind dan zou ik alleen de primaire vormen in je tekening zetten.
De meest hulpvolle vorm voor mijzelf vind ik de sleutelsteen vorm bij de schouders. Je hebt dan een goede basis om de poten neer te zetten.
Wanneer je de essentie op papier hebt, kunnen we stap voor stap over de grote vormen heen tekenen.
Daarna concentreer ik me altijd in secties; het dier zie ik dan in delen bijvoorbeeld het hoofd, de nek, schouders, buik en poten.
De volgorde hiervan maakt eigenlijk weinig uit, ik begin bij het hoofd en doe de poten als laatste.
Jij kunt ook bijvoorbeeld van het hoofd naar achteren werken, hierbij kun je de poten halverwege al doen.
Stap 3 | Hoofd en nek
Nogmaals ik deel mijn onderwerp altijd in secties op, bij dieren is dit namelijk hoofd, nek, schouders, buik en poten.
Ik begin bij de ogen en de neus, dit zijn voor mij belangrijke kenmerken omdat deze de proportie van het hoofd bepalen. Als deze kloppen dan schets ik de oren en de rest van het hoofd op papier.
Vergeet niet dat je nu naar een zachtere 4B potlood kunt overstappen om betere details te kunnen tekenen.
Het is belangrijk dat je tussen en om de grote vormen heen tekent. je probeert alleen de suggestie te wekken met minimale lijnen. Zoals je boven kunt zien probeer ik alleen de suggestie van vacht te tekenen.
We werken ons daarna een weg verder naar beneden en proberen ook de anatomie van het beest te volgen. Een beer heeft weinig dus ik hoef daarom bijna geen vacht te tekenen. Daarom gebruik ik strakke lijnen.
Stap 4 | Schouders en Lijf
Probeer nog steeds in grote vormen te denken en laat je niet afleiden door de details. Je zult merken dat hoe simpeler de tekening hoe prettiger het is om naar te kijken.
Als ik de lijnen van de schouder en het lijf zet probeer ik over de denkbeeldige vormen en lijnen van stap 1 en 2 te tekenen.
Dus probeer grote vloeiende lijnen te maken, over de schouder spieren golvend naar de heup.
Stap 5 | Poten en details
De poten kunnen wat complex zijn omdat de voeten en schouder spieren lastig kunnen overkomen. Probeer goed de anatomie voor te stellen en dit te versimpelen naar de structuur die je ziet.
Als je bovengenoemde stappen hebt gevolgd dan zul je zien dat het langzaam op het dier begint te lijken wat je voor ogen hebt.
Wanneer je niet tevreden bent met de tekening, gum gerust het mislukte gedeelte uit en ga dan een paar stappen terug.
De tekening is namelijk de fundatie waarop je de details en toonwaardes/ kleur verder opbouwt.
Verdere stappen | Details, Toon en Kleur
Eigenlijk als je de eerste vijf stappen hebt gevolgd dan ben je klaar met de lijn tekening. Vaak ga ik nog een stap verder en kleur ik mijn tekening in met kleurpotlood of een lichte laag aquarel verf.
Probeer hierbij altijd de toon te bestuderen, elke lichte toon variatie betekent dat het vlak net wat lichter of donkerder wordt.
Tekenen is een vaardigheid die tijd kost, hetzelfde als elk ander vak.
Onthoudt dat tekenen maar een hobby is en probeer er vooral veel plezier aan te beleven. En als je tenslotte blijft oefenen en aan de basisbeginselen blijft werken, wordt je vanzelf een stuk beter.
Veel succes en nog belangrijker veel plezier!!