Kleur kan een lastig onderwerp zijn als je net begint met tekenen. misschien heb je nog niet over kleur nagedacht, maar kleur kan jouw helpen je tekening of schilderij beter over te laten komen.
Binnen de kleurentheorie staat de kleurencirkel of kleurenwiel centraal. Deze heeft alle basis kleuren die je moet kennen. In de tekst hieronder zal ik je de basis wat betreft kleur uitleggen. Let er wel op dat dit alleen de theorie is en wanneer deze toegepast wordt in je kunst moet je altijd zelf kijken of het ook echt voor jouw werkt. Dus nadat je deze basis hebt eigen gemaakt kan je zelf aan het praktische gedeelte werken.
Er zijn verschillende kleurmeng methodes, omdat kleur ook wordt gebruikt in elektronica en verlichting. Omdat deze website over tekenen gaat ga ik uit van partitieve kleurmenging. Dit is een manier van kleuren mengen waarbij de mengkleur (gewenste kleur) donkerder is dan de helderste (bijvoorbeeld geel) en helderder dan de donkerste bronkleur (bijvoorbeeld blauw). Als bijvoorbeeld alle primaire kleuren gemengd worden ontstaat er een grijs tint.
Primaire Kleuren
Als primaire kleuren met elkaar gemengd worden bestaat er volgens de kleurentheorie het groots mogelijke kleuren gamma.
De primaire kleuren zijn: Geel Rood en Blauw.
Secondaire kleuren

Secondaire kleuren krijg je als er twee primaire kleuren met elkaar vermengt worden.
De volgende kleur combinaties zijn mogelijk:
Geel + Rood = Oranje
Rood + Blauw = Violet
Blauw + Geel = Groen
Tertiaire Kleuren
De overige zes kleuren zijn de tertiaire kleuren, deze krijg je als een primaire kleur met zijn naastgelegen secondaire kleur wordt gemengd.
De benaming voor de kleuren had iets creatiever gekund, maar zie bovenstaand plaatje voor een impressie van de kleuren. Dus meng altijd een primaire met een secondaire kleur om de volgende tertiaire kleuren te krijgen.

Rood + Oranje = Rood Oranje
Geel + Oranje = Geel Oranje
Geel + Groen = Geel Groen
Blauw + Groen = Blauw Groen
Blauw + Violet = Blauw Violet
Rood + Violet = Rood Violet
Bovenstaande kleur combinaties kun je allemaal gebruiken in je tekening. Er zijn nu echter alleen nog maar kleuren genoemd, de mogelijkheden zijn eindeloos als je deze kleuren combineert.
Complementaire kleuren
Complementaire kleuren zijn kleuren welke tegen overgesteld van elkaar staan in het kleurenwiel. Wanneer je complementaire kleuren gebruikt krijg je kleurcontrast en dynamiek in je tekening.
Twee complementaire kleuren zijn bijvoorbeeld Blauw en Oranje. Bijvoorbeeld als je een blauwe stip op een oranje vlak zet, kun je blauw nooit meer als blauw waarnemen als in een oranje omgeving.
Een bekend voorbeeld van een schilder welke veel met complementaire kleuren werkte was Vincent van Gogh. Hij was een van de eerste welke met felle kleuren werkte en hier veel mee experimenteerde. Vincent gebruikte ook niet veel schaduw in zijn werk maar kon toch goed contrast neer zetten door met tegenovergestelde kleuren te werken. Deze kleuren complementeren of vullen elkaar dus aan.
Wanneer je kiest om complementaire kleuren te gebruiken heb je verschillende keuzes. Het is namelijk mogelijk om 2,3 of zelfs 4 complementaire kleuren te gelijk te gebruiken.
2 Complementaire kleuren
Deze variant wordt het meest gebruikt en volstaat prima. Gebaseerd op het kleurenwiel hierboven zijn de volgende varianten mogelijk.
- Rood + Groen
- Roodoranje + Blauwgroen
- Oranje + Blauw
- Geeloranje + Violet
- Geel + Violet
- Geelgroen + Roodviolet
3 Complementaire kleuren
Een variant op het klassieke 2 kleuren systeem is de het gebruik van 3 kleuren. Je gebruikt 1 primair compliment en bij de tegenovergestelde kleur gebruik je de twee naaste in plaats van het primaire complement. Bijvoorbeeld zoals onderstaand:
- Rood + Geelgroen, Blauwgroen
- Roodoranje + Groen, Blauw
- Oranje + Blauwgroen, Blauwviolet
- Geeloranje + Blauw, Violet
- Geel + Blauwviolet, Roodviolet
- Geelgroen + Violet, Rood
4 Complementaire kleuren
En als wanneer je de bij beide primaire complementen de secondaire pakt kun je vier complementen gebruiken. Deze kunnen onderstaande combinaties hebben.
- Roodoranje, Roodviolet + Geelgroen, Blauwgroen
- Oranje, Rood + Groen, Blauw
- Geeloranje, Roodoranje + Blauwgroen, Blauwviolet
- Geel, Oranje + Blauw, Violet
- Geel groen, Geeloranje + Blauwviolet, Roodviolet
- Groen Geel + Violet, Rood
Warme en koude kleuren

Kleuren kunnen veel emotie opbrengen, een mix van warme en koude kleuren kunnen een bepaalde sfeer in je tekening te weeg brengen. Bij warmte denken we aan zon, strand en wellicht woestijnen. En bij kou denk je wellicht aan sneeuw, stormen en lage temperaturen of schaduwen.
Deze gevoelens bij kleur kunnen we gebruiken om de sfeer in onze tekening te creƫren. Het is belangrijk dat je een balans zoekt en in elke tekening kou en warmte gebruikt. Zelfs wanneer ik een zon teken probeer ik te spelen met de donker en lichte partijen.
Als ik een streep trek door de kleurenwiel zie je goed dat de ene helft koud is en de andere warm. Dit is niet de exacte verdeling maar om een idee te krijgen volstaat dit prima.
Grijstinten

Grijs kan een verschrikkelijk mooie kleur hebben, dan bedoel ik natuurlijk niet de standaard grijs welke je wellicht gewend bent. Maar het grijs welke je krijgt door meerdere primaire kleuren met elkaar te mengen.
Zoals boven uitgelegd moet je altijd proberen te streven naar een balans tussen warm en koude kleuren. Grijstinten kunnen hier ook een belangrijke rol inspelen.
In onderstaande afbeelding heb ik verschillende grijstinten naast elkaar gezet. De grijstinten hebben ongeveer een saturatie van 20 procent en een donkerte van 50 procent om een gemiddelde grijs te krijgen. Wanneer ik de Hue per partitie aanpas zie je dat er vele soorten grijs mogelijk zijn.
Wanneer je grijs wilt toevoegen aan je tekening, maar dit met potlood wilt doen. Dan raad ik aan om eerst met een goede 2B potlood het gewenste contrast neer te zetten en als volgt met een olie potlood de Hue toe te voegen.
Bij aquarel of waterverf is dit iets makkelijker want dan kan je spelen met de verschillende primaire kleuren. Dit geld natuurlijk het zelfde voor dekkende verfsoorten.
interessant maar ik mis bruin
Beste, bruin valt onder de kleur rood maar heeft een hogere tonaliteit. Mvg P