TL:DR
Houdt het vooral simpel in het begin en zet 1 stap tegelijk.
Als je net begint koop dit boek, deze grafietpotloden met deze kleurpotloden en dit schetsboek en je bent even onder de pannen.
Focus eerst op leren lopen, voordat je een berg gaat beklimmen. (Figuurlijk gesproken dan)
Belangrijk is dat je goed leert observeren en onthoudt dat hard werken meer loont dan talent hebben. Leren tekenen kan frustrerend zijn, maar hoe meer je oefent hoe beter je zal worden.
Gebruik tutorials als handvat en streef naar een brede basis zodat jij uiteindelijk alles kunt tekenen.
Leren tekenen
Het is niet heel lang geleden dat ik na twaalf jaar eindelijk weer ben begonnen met tekenen.
Ik weet nog als de dag van gister dat ik niet weet waar ik aan begon. Het enigste wat ik wel wist is dat ik dit wilde en er goed wilde leren tekenen.
In mijn jeugd heb ik veel getekend, of tenminste als je krassen op papier met een potlood tekenen noemt.
Alhoewel deze herinneringen ver achter mij lagen wist ik wel dat ik er altijd veel plezier aan beleefd heb. Maar zoals het met het leven gaat, gaat het dagelijks leven in de weg zitten en krijg je andere prioriteiten.
Het is vreemd hoe het menselijk brein werkt, ik heb in die jaren dat ik het potlood niet heb aangeraakt, altijd gedacht dat ik nooit ‘goed’ zou kunnen tekenen.
Uiteindelijk kwam ik een paar oude tekeningen tegen en dacht bij mezelf “mijn vroegere ik heeft nooit te veel nagedacht, deze tekende gewoon omdat hij het leuk vond”.
De volgende dag heb ik een schetsboek gekocht en ben daarna weer mijn eerste lijnen gaan zetten. En het heeft zo’n twaalf jaar geduurd voordat ik op de 25ste de tekenmaterialen weer afstofte.
Nu is tekenen voor mij meer dan een hobby, het is een van mijn grotere passies. Tekenen is een middel wat mij in staat stelt om mijn gedachtes op een rijtje te zetten, de realistische wereld om mij heen te ontdekken en een stuk creativiteit kwijt te kunnen..
Het is een fantastische hobby waar ik veel plezier aan beleef.
Ik ben geen “Officiele” kunstenaar en ik heb ook geen kunstacademie gedaan.
Wat ik wel heb is een ontzettende nieuwsgierigheid en een drive om mijn grenzen verleggen.
Deze twee eigenschappen hebben ertoe geleid dat ik ontzettend veel aantekeningen en tekeningen heb gemaakt over de fundatie van het tekenen.
Ik besteed gemiddeld 2 tot 3 uur aan tekenen en schilderen, waardoor ik de afgelopen jaren al een paar duizend euro aan teken boeken, cursussen en andere materialen heb uitgegeven.
Om te delen wat ik geleerd heb, en aan andere mensen te laten zien dat je ook op oudere leeftijd kan leren tekenen ben ik hobbytekenen.nl begonnen. En ik zal jouw in deze blogpost uitleggen hoe je zonder kunstacademie een fantastische tekenaar kan worden.
Het zal niet makkelijk zijn en tekenen zal een hoop frustratie opleveren. Je zult net als ik een hoop fouten maken.
Maar wellicht ontdek je in tekenen wel net zo’n passie als ik.
Heb ik talent nodig?
Nee!
Jezelf afvragen of jij wel talent hebt is eigenlijk jezelf de verkeerde vragen stellen. Deze vraag is bij voorbaat al een beperking.
Je hebt absoluut geen talent nodig om goed te kunnen tekenen. Toen ik op mijn 25ste begon met tekenen lagen mijn hoogtijdagen zo ver achter me dat ik geen rechte lijn of poppetje meer kon tekenen.
Persoonlijk geloof ik dat talent niets meer is dan de vaardigheid om jezelf iets aan te leren. Als je bijvoorbeeld het talent hebt voor een sport of vaardigheid dan leer je iets makkelijker aan.
Als voorbeeld kunnen we bijvoorbeeld naar de normaalkromme kijken, welke je vast wel is met wiskunde gehad hebt.
Gemiddelde mensen zoals ik hebben een teken leer coefficient van 1.0. Mensen die aan de linkerkant van de curve zitten hebben een teken leer coefficient van 0.5 en mensen die goed kunnen leren hebben wellicht een teken leer coefficient van 1.5.
Als je de teken leer coefficient met tijd vermenigvuldigd [4 uur], dan leert een gemiddeld iemand effectief [4 uur * 1.0] 4 uur, een minder gemiddeld iemand [4 uur * 0.5] 2 uur en een ‘getalenteerd” persoon [4 uur * 1.5] 6 uur.
Bovenstaand voorbeeld geeft alleen aan hoe ik tegen talent aankijk. Het zegt natuurlijk niets over hoe iemand zijn studie tijd gebruikt.
Getalenteerd zijn kan ook een vloek zijn omdat mensen daar arrogant en lui van worden. Als je namelijk altijd maar hoort hoeveel ‘talent’ je hebt wordt je op een gegeven moment lui en zul je zien dat je op een plateau blijft hangen.
Persoonlijk heb ik bijna niemand verteld dat ik weer ben begonnen met tekenen. Ik vond het belangrijk om er een gewoonte van te maken.
Ik plande ongeveer 1 uur per dag op een vast tijdstip om te tekenen. Dit wilde ik 3 maanden volhouden, en na deze periode was het een gewoonte wat er moeilijk uit te slijten was.
Het meeste succes wordt dus ook bepaald door constant gedrag wat herhaald wordt over een lange tijd.
De manier hoe je jouw tijd besteed is trouwens ook ontzettend belangrijk. Ik merkte dat ik na een half jaar stagneerde in mijn teken vaardigheden.
Hierna ben ik mijn dus op de teken basisbeginselen gaan focussen. Ervaring krijg je natuurlijk door iets veel te doen, alleen om te groeien geloof ik dat je ook bereidt moet zijn om je grenzen te verleggen.
Het is dus ook belangrijk dat je jezelf effectief leert leren tekenen.
Is tekenen iets voor jou?
Dit is natuurlijk een vraag waar jij alleen het antwoord op hebt.
Maar wellicht kan ik wat toelichting geven wat het voor jou makkelijker maakt om deze vraag te beantwoorden.
Persoonlijk vind ik tekenen een ontspannende hobby om naast mijn werk te doen. Ik heb al een hoop hobby’s opgepakt in mijn leven. Variërend van voetbal, vechtsport, programmeren en zelfs op verre onbekende plekken lopen.
Soms past de interesse bij en blijf je het doen en anderzijds moet je ook eerlijk tegen je zelfs zijn om er geen tijd meer aan te besteden.
Bij mij bleef tekenen hangen en is eigenlijk nooit meer weggegaan. En ik hoop dat deze interesse voorlopig nog even blijft.
Als je dan eenmaal besloten hebt om tekenen als hobby op te pakken. Is het belangrijk om voor jezelfd te bepalen hoe goed je er in wilt worden.
Tekenen kan heel frustrerend zijn, omdat je snel kan groeien of een lang kan tekenen zonder dat je bij jezelf progressie ziet.
Het is daarom belangrijk dat je accepteert dat het goed leren tekenen tijd nodig heeft. En dit kan soms wel jaren duren.
Voor mijzelf heb ik dit geaccepteerd, als ik omringt ben met betere tekenaars. Praat ik mijzelf niet naar beneden maar probeer ik te kijken wat ik van deze tekenaars of schilders kan leren.
Het is belangrijk dat jij je omringt met gelijkgestemde, zoek een lokale tekenclub en schrijf je in voor een teken of schilder cursus.
Er bestaan ook veel urban sketching groepen waar je aan mee kunt doen.
Persoonlijk teken ik om de wereld beter te leren kennen. Wat ik soms doe is buiten een landschap tekenen, en wanneer ik dit gedaan heb sla ik deze op in mijn mentale bibliotheek.
Als ik dan de tekening weer terug zie, ben ik weer terug op de plek. Ik weet dan bijvoorbeeld nog precies hoe warm het was en hoe hard het waaide.
Een tip doe het niet voor het geld, tenzij je natuurlijk een natuurtalent bent met een zakelijk instinct.
Raad ik je af om te streven naar het worden van professioneel kunstenaar, er gaan namelijk voorafgaand duizenden uren aan oefeningen in zitten voordat je heel erg goed bent.
Dit komt met name omdat er in de kunst niet veel geld te verdienen is, echter zit er een hoop geld in kunst alleen dan zit je in het topsegment.
Je kunt dit bijvoorbeeld vergelijken met de olympische spelen, Hier doen alleen top atleten mee en dan is het nog hard strijden voor de medaille.
Vragen die jij jezelf kunt stellen zijn:
- Vind ik tekenen leuk?
- Wat zou ik willen tekenen
- Voor wie teken je?
- Ben ik bereid om te blijven leren?
- Houdt ik ervan om landschapen, wezens en andere mytische werelden te creëren?
Goed leren tekenen zal niet makkelijk zijn, wel is het ontzettend leuk en een prachtige hobby.
Een goed begin
Gun jezelf een goed begin, ik heb de fout gemaakt dat ik relatief lang geen doel gehad heb. Het hoeft geen groot doel te zijn maar wanneer je een doel voor ogen hebt kun je beginnen met de route plannen en starten met lopen.
Voor de beginner raad ik aan om het simpel te houden, begin met een goed basis boek e.g. Tekenen voor dummies of Drawing on the right side of the brain.
Koop daar nog een goed stel potloden bij en een leuk schetsboek en je bent de eerste paar maanden onder de pannen.
En als je eenmaal de goede basis hebt dan is het mogelijk om verder te kijken wat je leuk vind.
Er zijn ontzettend veel dingen om te tekenen of te schilderen. Wellicht blijf je altijd tekenen en wil je ontzettend goed worden in een bepaald medium zoals houtskool of wil je hyperrealistisch gaan tekenen met grafiet potlood.
Wat je vervolg stappen ook zijn, het is noodzaak dat jij jezelf gaat “leren leren”. Dit wil eigenlijk zeggen dat jij jezelf oefent over hoe jij het beste nieuwe dingen kan leren.
En mocht je zelf ophouden met tekenen dan is deze vaardigheid zo waardevol dat jij jezelf alles kan aanleren. En dat varieert van tekenen tot raketwetenschap.
De methode die ik gebruik komt van richard feynman, dit was een briljant wetenschapper welke een nobelprijs in de wetenschap heeft gewonnen.
De Feynman methode heeft de volgende stappen:
Stap1: Kies een onderwerp waar je iets over wilt weten.
Stap 2: Probeer dit onderwerp aan jezelf uit te leggen. En wees eerlijk tegen jezelf over wat je niet begrijpt. En belangrijk is dat je alleen simpele taal gebruikt, want wanneer je dit doet houdt je het begrijpbaar en is het mogelijk om alles in kleinere problemen op te delen.
Stap 3: Ga terug naar het studiemateriaal of zoek mogelijke informatie wat jouw vragen kan beantwoorden.
stap 4: herhaal stap 2 en 3 net zolang tot je jouw uiteindelijke vraagstelling begrijpt.
en Tada, nu ben je in staat om expert te worden in alles.
Jezelf leren tekenen zal niet makkelijk zijn omdat jij je eigen visuele bibiliotheek moet opbouwen. Je zult er achter komen dat de wereld die jij “kent” er altijd anders heeft uitgezien.
Leren tekenen zal een onwennig gevoel geven, maar je bent dan in de juiste richting. Het is belangrijk dat je goed leert observeren en ‘leert-zien’.
Van Observatie naar Tekening
Het goed leren observeren is een vaardigheid ansich, en als je dit eenmaal door hebt zul je zien dat de vertaling naar papier niet lukt.
Er zijn een paar fundamentele tips welke iedere tekenaar een stuk beter maakt. Door deze tips op te volgen krijg je organische dynamiek in je tekening. Je tekening zal er natuurlijk uitzien en kracht uitstralen.
Naast dat het je teken vaardigheden met sprongen vooruit helpt, vind ik dat het tekenen ook leuker wordt.
Van groot naar klein
Ik blijf dit herhalen en wanneer je vaker op deze site komt zal je dit ook herhaaldelijk tegen komen.
Fixeer je niet op de details maar begin met grote vormen en probeer je mentale of realisitisch onderwerp te versimpelen naar een 2D vlak.
Probeer de grote vormen op papier in te beelden en teken daar langzaam overheen. En wanneer je de grote lijnen en juiste proporties op papier hebt staan kun je langzaam inzoomen op de details.
Bedenk van te voren hoe je tekening eruit komt te zien en waar jij de grote vormen wilt hebben. Hiermee kan je voordat je begint met tekenen al een goede compositie en dynamiek bepalen.
Potlood vast houden
Voor sommige mensen is dit een inkopper, maar het merendeel van de beginnende tekenaars maakt deze fout. Je moet namelijk de potlood zien als een stuk gereedschap en als je deze niet goed gebruikt kan hij zijn kracht verliezen.
Probeer het volgende te onthouden
- Houdt je potlood vast met drie vingers;
- houdt je potlood niet te stevig vast, probeer hem los genoeg vast te houden zonder controle te verliezen;
- Hoe dichter je het potlood bij de punt vast houdt, hoe meer controle je hebt. Dit is uitermate geschikt voor kleinere details;
- En als je het potlood meer naar de achterkant vasthoudt, kun je meerdere lijnen in een beweging zetten. Alhoewel je minder controle hebt kun je toch een hoop karakter in je tekening brengen:
Snel en langzaam tekenen | teken snelheid
Wanneer te snel lijnen tekent raak jij de precisie binnen je tekening kwijt, en te langzaam tekenen betekent dat je lijnen geen ‘leven’ of ‘kracht’ vertonen.
Het is daarom belangrijk dat je een balans vindt en dat naarmate je hand-oog coördinatie beter wordt jouw teken snelheid opvoert.
Ik vind het prettig om groot en los te tekenen, en hierbij probeer ik mijn tekeningen simpel te houden. Omdat ik een simpele tekening veel prettiger vind om naar te kijken dan een complexe tekening met te veel details.
Probeer zelfverzekerd te tekenen, je kan namelijk zien aan een tekening of iemand niet goed in zijn vel zit. Tekenen is een stuk zelf expressie en de tekening kan veel over de kunstenaar vertellen.
en met zorgvuldige planning kun je er voor zorgen dat je de karakter en je eigen beeld of idee van een onderwerp op papier kan zetten.
Kort samengevat probeer je:
- Te bedenken hoe je iets op papier gaat zetten, je plant zorgvuldig voordat je de lijn zet.
- Probeer alles tot een geheel te verbinden, in de natuur is alles ook holisitisch. Wat betekend dat alles met elkaar verbonden is. Zorg dat dit ook terug te vinden is in je tekening, dit kun je doen door met overgangen en toon groeperingen te werken.
- Gebruik grote lijnen welke met energie en karakter op papier zijn gezet. Door los te werken wordt je werk “natuurlijker” en prettig om naar te kijken. En deze grove lijnen geven ook een raamwerk waarop jij je tekening verder kunt opbouwen. Zorg dat je niet te veel “details” op je tekening gooit want dan verliest je tekening de energie.
Niet gummen
Gum zo weinig mogelijk, een fout maken is menselijk en je gaat net als ik ook een hoop fouten maken. Maar gum zo weinig mogelijk.
Als je niet gumt, werk je namelijk aan je zelfverzekerdheid en dwing jij jezelf om lijnen te plannen. Ook zul je zien dat je hand oog coördinatie beter wordt.
En als je het nog een stapje verder wilt doen kun je er ook voor kiezen om fineliners te gaan gebruiken. Deze tekenvorm heet dynamic sketching waarbij je met fineliners studies maakt met om je teken vaardigheden te verbeteren.
Door fineliners te gebruiken dwing jij jezelf om vooruit te plannen en met simpele vormen je tekening te communiceren. En je hoeft je over gummen geen zorgen te maken.
Hierbij beginnen ze met lichte vloeiende constructielijnen waarna ze als volgt de vorm accenten en andere details met dikkere lijnen aanzetten en nuanceren.
Gebruik van tutorials en principes
Het gebruik van teken tutorials is voor de beginnende tekenaar heel handig. Persoonlijk gebruik ik ze zelf ook veel als ik een nieuw onderwerp probeer te leren.
Echter ik ken genoeg beginnende tekenaars welke alleen maar teken tutorials blijven kijken en niets anders tekenen dan het tekening voorbeeld.
Dit is natuurlijk niet wat je uiteindelijk wilt, jij en ik willen aanhankelijk van onze ambities zelf dingen ontwerpen en tekenen.
Daarom moet je niet te gefixeerd zijn op de tutorial zelf maar probeer te leren wat onderliggend de basis van de tuturial is.
Wat is het denk proces van de tekenaar of schilder, of wat probeert hij met die lijn en die toonwaarde te bereiken.
Wanneer jij aan deze principes werkt zul je zien dat je kennis ook groeit en kun je aan je eigen stijl gaan werken.
Verdere stappen
Nogmaals als je net begint met tekenen houdt het simpel, probeer eerst de basis te leren zoals de basisbeginselen.
Daarnaast leer eerst traditioneel tekenen voordat je iets anders oppakt zoals schilderen of digitaal tekenen. Als je teken basis goed is het leren schilderen of digitaal tekenen een stuk makkelijker.
Houdt je doel voor ogen, weet wat je ongeveer wilt plan de route naar het doel toe en begin dan gewoon met lopen.
En als het doel of bestemming wijzigt onderweg, dan passen we de route daar gewoon op aan.
Veel succes en natuurlijk ook veel plezier.
Basis Materialen
Grafietpotlood
kleurpotlood
doezelaar
schetsboek